Der bestimmte Artikel – rodzajnik określony
Każdy, kto zetknął się z językiem niemieckim zauważył, że przed rzeczownikami pojawiają się dziwne słowa: der, die, das albo ein, eine.
Są to tak zwane rodzajniki.
Nie mają one swojego samodzielnego znaczenia, tzn. nie tłumaczymy ich na język polski, ale spełniają bardzo ważną rolę, ponieważ pozwalają nam „odczytać”:
czy rzeczownik jest w liczbie pojedynczej czy mnogiej
jakiego rodzaju jest rzeczownik (rodzaj męski, żeński, nijaki)
w jakim przypadku został użyty rzeczownik (w języku niemiecki wyróżniamy 4 przypadki: mianownik, dopełniacz, celownik i biernik)
Te wszystkie informacje są nam potrzebne aby dokładnie zrozumieć, co mówi do nas osoba po niemiecku oraz żeby samemu powiedzieć dokładnie to, co chcemy i zostać właściwie zrozumianym.
W języku niemieckim wyróżniamy rodzajnik określony oraz nieokreślony.
Zacznijmy od rodzajnika określonego:
Der bestimmte Artikel – rodzajnik określony
Rzeczowniki rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej mają rodzajnik der.
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego w liczbie pojedynczej mają rodzajnik die.
Rzeczowniki rodzaju nijakiego w liczbie pojedynczej mają rodzajnik das.
Wszystkie rzeczowniki, bez względu na rodzaj, w liczbie mnogiej mają rodzajnik die.
Wskazówka!
Kiedy uczycie się słówek należy się ich od razu uczyć z rodzajnikiem określonym, ponieważ nawet znając dane słówko, ale nie znając rodzajnika nie da się ułożyć poprawnego zdania.
Dobrze jest też starać się zapamiętać formę liczby mnogiej rzeczownika (dzięki temu nie trzeba będzie się jej później „douczać” co bardzo oszczędza nasz czas:))
Kolory rodzajników zostały użyte nieprzypadkowo. Dobrym pomysłem przy nauce słówek, kiedy np. robicie sobie fiszki, jest oznaczanie rzeczowników rodzaju męskiego np. na czarno, rzeczowników rodzaju żeńskiego np. na czerwono, a rzeczowników rodzaju nijakiego na zielono.
Liczba mnoga ma dla wszystkich rodzajów rodzajnik die, więc tu nie ma się nad czym zastanawiać, można jednak użyć dla jej oznaczania np. koloru żółtego, co pomoże nam na późniejszym etapie nauki np. przy odmianie przez przypadki.
Użycie kolorów pomaga osobom, które mają dobrą pamięć wzrokową, szybciej zapamiętać nowe słowa.
|
Możecie to zrobić np. tak: |
lub tak: |
|
der Hund - pies die Katze - kot das Pferd – koń |
der Hund - pies die Katze - kot das Pferd - koń |
I od razu widzimy, że pies w języku niemieckim jest rodzaju męskiego, kot rodzaju żeńskiego (!) a koń rodzaju nijakiego.
I tu niemiła niespodzianka – nie wszystkie słowa w języku niemieckim mają ten sam rodzaj, co w języku polskim, czego przykładem może być właśnie:
kot – w języku polskim rodzaj męski, w języku niemieckim żeński.
koń - w języku polskim rodzaj męski, w języku niemieckim nijaki.
Dlatego uczymy się nowych słów od razu z rodzajnikiem określonym i nie zwracamy uwagi na to, jakiego rodzaju jest dane słowo w języku polskim.
Jak już wspomniałam wyżej w liczbie mnogiej wszystkie rzeczowniki mają rodzajnik die.
Więc mamy:
die Hunde – psy
die Katzen – koty
die Pferde - konie
Kiedy używamy rodzajnika określonego?
Rodzajnika określonego używamy w następujących sytuacjach:
kiedy mówimy o osobie/rzeczy znanej, dokładnie określonej, lub o której była już mowa w poprzednim zdaniu, np.:
Das ist ein Hund. Der Hund ist braun. To jest pies. Ten pies jest brązowy.
Hier liegt eine Katze. Die Katze schläft. Tu leży kot. Ten kot śpi.
Hier steht das Auto meines Vaters. Tu stoi auto mojego taty.
przed rzeczownikami, przed którymi występuje przymiotnik w stopniu najwyższym, np.:
Gepard ist das schnellste Tier der Welt. Gepard jest najszybszym zwierzęciem na świecie.
przed rzeczownikami, przed którymi występuje liczebnik porządkowy, np.:
Ich höre das fünfte Lied auf diesem Album. Słucham piątej piosenki na tym albumie.
przed rzeczownikami, które są nazwami krajów i krain geograficznych w rodzaju męskim i żeńskim, lub występujących tylko w liczbie mnogiej, np.:
|
der Irak - Irak der Iran - Iran der Sudan - Sudan |
|
|
przed nazwiskami i imionami, ale tylko wtedy kiedy przed nimi występuje przymiotnik w funkcji przydawki, np.:
Der berühmte Fryderyk Chopin wurde in Żelazowa Wola geboren. Słynny Fryderyk Chopin urodził się w Żelazowej Woli.
Der kleine Robert ist heute krank. Mały Robert jest dzisiaj chory.
przed nazwami części świata, państw i miast, ale tylko wtedy, kiedy przed nimi występuje przymiotnik w funkcji przydawki, np.:
Das alte Trier ist eine wunderschöne Stadt. Stary Trewir jest przepięknym miastem.
Das heiße Afrika zieht viele Touristen an. Gorąca Afryka przyciąga wielu turystów.
przed nazwami mórz, rzek i gór, np.:
Polen grenzt im Norden an die Ostsee. Polska graniczy na północy z Morzem Bałtyckim.
Die Weichsel ist 1047 km lang. Wisła ma 1047 km długości.
Der Mont Everest liegt im Himalaya. Mont Everest leży w Himalajach.
przed rzeczownikami, które są niepowtarzalne i jedyne na świecie, takimi jak: die Sonne (słońce), der Mond (księżyc), die Welt (świat), np.:
Die Sonne geht heute um 5.30 Uhr auf.
PL
